نام تجاری گیاه:
Quince
نام علمی گیاه:
Cydonia oblonga
تاریخچه:
درخت به، بومی جنوب غرب آسیا به ویژه ایران و آناتولی است. نخستین درختان به، به صورت خودرو در کوهپایه های قفقاز رشد می کردند. این میوه در دوران باستان با نام سیب طلایی، از خاورمیانه به منطقه ی مدیترانه و از آنجا به غرب و از طریق جاده ی ابریشم با نام هلوی طلایی سمرقند، به شرق و چین حمل می شد. به، از دوران باستان تا اواخر قرون وسطی به طور گسترده در بسیاری مناطق استفاده می شد حتی در برخی مناطق و کشورها، آن را بهتر از سیب می شناختند. این میوه، به دلیل شباهت با گلابی، ابتدا با نام علمی Pyrus cydonia ، اما بعدها به صورت گونه ای مجزا و با نام علمی Cydonia oblonga ثبت شد.
1- بهبود عملکرد دستگاه گوارش
محققان در پژوهشی که نتایج آن در ژورنال Research in Pharmaceutical Science منتشر شد، اثر عصاره ی هیدروالکلی و آب میوه ی به، در درمان بیماری کولیت زخمی (بیماری التهابی روده) در موش های آزمایشگاهی مبتلا به کولیت زخمی را بررسی کردند. نتایج این آزمایش نشان داد که عصاره و آب میوه ی به، در کاهش ضایعات کولیت زخمی موثر است. تحقیقات دیگری نشان می دهد که کاتچین و اپی کاتچین میوه ی به، از ایجاد بیماری های التهابی روده و زخم معده جلوگیری کرده و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش یاری می رسانند. این ترکیبات، با ایجاد لایه ی محافظ در معده و با کاهش مهاجرت لکوسیت ها به مخاط دیواره ی پوششی معده، از ایجاد زخم معده جلوگیری می کنند.
2- بهبود عملکرد کبد
تحقیقات نشان می دهد که عصاره ی میوه ی به، فعالیت آنزیم های کبدی ALT(آلانین ترانس آمیناز)، AST (آسپارتات ترانس آمیناز) و LPS را مهار می کند، فعالیت سوپراکسیداز دسموتاز(SOD)، گلوتاتیون پراکسیداز (GSH-PX)، لیپوپروتئین لیپاز (LPL) و هپاتیک لیپاز را افزایش می دهد و سبب کاهش چربی کبد در کبد چرب می شود. نتایج نشان می دهد که فلاونوئیدهای این گیاه محافظ کبد است و این خاصیت به دلیل افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی و متابولیسم لیپوپروتئین در کبد و مهار لیپوژنز (تولید چربی) است. مطالعات دیگری نشان می دهد که پوست میوه ی به، مقدار چشمگیری مواد ضد ویروسی دارد که از رشد میکروارگانیسم ها و عوامل ایجاد کننده ی هپاتیت های نوع A، Bو C جلوگیری می کند. مصرف روزانه ی میوه ی به در رژیم غذایی، به سبب بهبود عملکرد کبد توصیه می شود.
3- بهبود عملکرد مجاری تنفسی و ریه
مطالعات نشان می دهد که پکتین میوه ی به، خلط سینه را نرم کرده و التهاب دستگاه تنفسی، لوزه ها و گلو را کاهش می دهد و به درمان اختلالات تنفسی مثل برونشیت و آسم کمک می کند. نتایج منتشر شده در ژورنال Scholars Academic Journal of Pharmacy نشان می دهد که عصاره ی دانه ی به، انقباضات ناشی از کارباکول و پتاسیم، در بافت نای خرگوش را کاهش می دهد. از این نظر، عصاره ی دانه ی به، مشابه داروی وراپامیل (داروی کنترل پرفشاری خون و بی نظمی ضربان قلب) عمل می کند.
4- تنظیم قند خون
نتایج یک مطالعه ی منتشر شده در مجله ی تحقیقات دارویی نشان می دهد که ترکیبات پلی فنولیک میوه ی به، فعالیت هایپوگلایسمیک دارد و به طور چشمگیری باعث کاهش قند خون می شود. این ترکیبات، از رشد و توسعه ی عوارض دیابت جلوگیری می کنند. نتایج ارائه شده ی این مقاله نشان می دهد، درمان موش های دیابتی با عصاره ی میوه ی به، باعث کاهش اوره ی پلاسما و کراتینین شده و عملکرد کلیه در موش های صحرایی دیابتی را بهبود می دهد. عصاره ی این میوه، با کاهش سطح سرمی AST ,ALT و ALP در بیماران دیابتی باعث حفاظت از بافت کبدی هم می شود.
5- تنظیم فشار خون
تحقیقات نشان می دهد که فلاونوئیدهای میوه ی به، به کاهش فشار خون کمک می کند. برپایه ی این آزمایش که روی موش هایی با فشار خون بالا انجام شد، تأثیر مصرف عصاره ی (Cydonia oblonga) یا همان میوه ی به در کاهش فشار خون، پس از 4 هفته چشمگیر است. مصرف عصاره ی این میوه پس از 8 هفته مشابه با داروی کاپتوپریل بود. عصاره ی استخراج شده از این گیاه سطح آنژیوتانسین، آپلین و اندوتلین را کم کرده و به کاهش فشار خون کمک می کند. فعالیت ضد فشار خونی این عصاره، به دلیل تأثیر روی سیستم رنین-آنژیوتانسین است.
6- تنظیم کلسترول خون
نتایج یک مطالعه ی تحقیقاتیِ منتشر شده در مجله ی Ethnopharmacol در سال 2015 نشان می دهد که تیمارِ موش های آزمایشگاهی با کلسترول بالا، با فلاونوئیدهای میوه ی به، پس از چهار هفته با تنظیم متابولیسم لیپیدها و حذف رادیکال های آزاد منجر به کاهش کلسترول کل، تری گلیسیرید و کلسترول LDL می شود که این اثر به دلیل وجود فلاونوئیدها در این گیاه است.
7- افزایش میل جنسی
مطالعات نشان می دهد که عصاره ی میوه ی به، عملکرد جفت گیری در موش های آزمایشگاهی را در مقایسه با موش های شاهد به میزان چشمگیری افزایش می دهد. پتانسیل افزایش میل جنسی در میوه ی به، به سبب وجود فلاونوئیدها، گلیکوزید و تانن، در این گیاه است.
8- ضد سرطان
پژوهشی نشان می دهد که ترکیبات فنلی میوه ی به از بدن انسان در برابر سرطان کلیه محافظت می کند. برپایه ی این مطالعه، این ترکیبات فعالیت های ضد تکثیری در برابر سلول های سرطانی از خود نشان می دهند. عصاره ی میوه و دانه ی به، در غلظت 500 میکروگرم بر میلی لیتر از رشد و تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند. این مطالعه نشان می دهد که گونه ی Cydonia oblonga می تواند همچون یک عامل ضدسرطان یا حتی مثل داروی شیمی درمانی استفاده شود.
